9 taoïstisch geïnspireerde wenken voor vrouwen

WAT HET TAOÏSME VROUWEN VAN NU TE BIEDEN KAN HEBBEN

Tao moet je ervaren. Ik ga geen echte poging doen deze te omschrijven, want dan moet ik de juiste woorden vinden – een poging waarvan ik bij voorbaat de vruchteloosheid moet erkennen. Tao zit voor mij in het woordeloze; het appelleert niet aan mijn verstandelijke vermogens maar het spreekt rechtstreeks mijn celgeheugen aan. Tao communiceert met alle cellen van mijn lichaam die in hun proces van wording, deling en weer oplossen het zich ontvouwende, kosmische proces herkennen. Het brengt de dingen terug naar hun ware essentie, de herinnering dat het ‘infiniment petit’ (het oneindig kleine) het ‘infiniment grand’ (het oneindig grote) in zich besloten heeft.

Tao verbindt hemel en aarde en zoekt naar de juiste balans en harmonie tussen de polen yin en yang, zoals het symbool laat zien. Wanneer yin en yang, het ‘vrouwelijke’ en het ‘mannelijke’, uit balans zijn is er uiteindelijk geen vooruitgang meer mogelijk: dat zien we in onze huidige samenlevingen, waarbij het yang (belichaamd door onze prestatiemaatschappij) zo op de spits –letterlijk, want yang beweegt omhoog- gedreven wordt, dat de excessen die daaruit voortkomen de wereld voor serieuze problemen stellen. De roep om herstel van het ‘vrouwelijke’ –een krachtig yin als tegenwicht- en de opkomst van de vele Gaia- en godinnenbewegingen vinden niet voor niets in deze tijd plaats: we bevinden ons op een cruciaal punt in onze menselijke evolutie waarbij het voortbestaan van onze planeet en de menselijke soort op het spel kunnen staan.

Omdat het ‘oneindig grote’ en het ‘oneindig kleine’ zo onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, kan elke bijdrage op persoonlijk en individueel niveau een verschil maken. Dat geldt zowel voor mannen als voor vrouwen. Wanneer mannen het vrouwelijke in zichzelf omarmen, en vrouwen hun eigen yin en yang in harmonie brengen, wordt er al veel gewonnen. In onze Nederlandse samenleving werken veel vrouwen onbewust mee aan de onderdrukking van yin, omdat ze een overmaat aan yang (handelen, prestatiegerichtheid) hebben of zich voor hun geestelijke of spirituele ontwikkeling op mangerichte methoden verlaten. Hieronder volgen 9 op het taoïsme geïnspireerde wenken voor vrouwen, om hun yin de kracht terug te geven, die haar toekomt:

 

1. Er is in ons land een hausse aan meditatietechnieken en spirituele bewustzijnsvormen ontstaan, waar vooral vrouwen op afkomen. Enige kritische beschouwing hiervan kan geen kwaad. Veel van deze technieken zijn ontwikkeld voor en door mannen, of vanuit een eerdere vrouwelijke oorsprong doorontwikkeld om vooral mannen te ondersteunen in hun proces. Gebruik je intuïtie. Wantrouw ook op een gezonde manier vrouwelijke instructeurs die een uitgebluste indruk maken: hun yin is mogelijk opgedroogd door een te lange gerichtheid op mannelijke technieken. In ‘Immortal Sisters, secret teachings of taoist women’ valt bijvoorbeeld te lezen dat teveel of constante aandacht op het buikgebied op den duur schadelijk is voor vrouwen. In het begin kan hier veel energie gegenereerd worden (denk maar aan de Japanse krijgskunsten), maar het vrouwelijke wordt juist verder ontwikkeld door de aandacht vervolgens op het hartgebied te richten, zodat het hier verfijnd kan worden. Hartmeditaties (waarbij de aandacht gericht wordt op het borstbeen) zijn daarom belangrijk voor vrouwen, het is in het hart dat onze emoties tot rust komen. Wie te lang in het buikgebied blijft loopt het risico dat de daar aanwezige en geblokkeerde emoties wel vrij komen, maar vervolgens met ons aan de haal gaan (voor mannen geldt het tegenovergestelde: die hebben hun buik juist nodig om contact te kunnen maken met hun emoties).

2. Al duizenden jaren wordt de vrouw in verschillende tradities gezien als ‘zij die makkelijk tussen de werelden beweegt’. Deze kwaliteit ligt ten grondslag aan het begrip ‘het Mysterieuze Vrouwelijke’. Zij kan makkelijk omhoog, omlaag en naar het midden gaan, en dit kan zij met name door niet te handelen, niet te doen (wu wei). Het is echter juist de beweging van ‘het omlaag gaan’ die in onze samenleving flink werd onderdrukt. In een poging aan het net van driften, natuur en emoties te ontsnappen, heeft de mens het ‘onderwereld-aspect’ van zichzelf in de ban gedaan, en daarmee een wezenlijk aspect van het mysterieuze vrouwelijke. What goes up must come down, en dit geldt zeker ook andersom (kijk maar naar het yin-yangsymbool): in zowel kunst en literatuur zie je (de angst voor) vrouwelijke demonen en femmes fatales opkomen op momenten waarop de onderdrukking van het vrouwelijke op haar hoogtepunt (of dieptepunt) is. Interessant is, dat Lao-Tzu (‘Oude Wijze’, voor het gemak aangeduid als één persoon) verklaard schijnt te hebben dat het vermijden van dit ‘onderwereld’-aspect (de term is van mijzelf) in de vorm van emoties en verlangen een middelmatige vorm van transformatie oplevert; het gaat er juist om deze emoties en verlangens te voelen om vervolgens te kunnen verfijnen (replace the coarse with the fine). Omdat vrouwen doorgaans makkelijker contact maken met hun emoties en verlangens, kunnen zij de mens als geheel (mannen zowel als vrouwen) helpen om vooruit te komen in hun ontwikkeling.

3. In het taoïsme wordt het lichaam gezien als kleine weergave van de kosmos, vergelijk de begrippen microkosmos en macrokosmos. Wat zich buiten afspeelt, speelt zich ook binnen in het lichaam af en het vrouwelijk lichaam in het bijzonder drukt het voortdurende spel der elementen uit (de Chinese elementenleer verschilt overigens van de onze, maar dit maakt eigenlijk niet uit: het gaat om krachten die elkaar niet alleen in de natuur in evenwicht houden, maar ook in ons lichaam). Twee belangrijke natuurkrachten zijn die van vuur (aspect van yang) en water (aspect van yin), die elkaar wederzijds beïnvloeden. Vrouwen die naar de taal van hun lichaam leren luisteren en voelen waar de elementen in hun lichaam uit balans zijn, kunnen niet alleen zichzelf helpen helen maar ook een grote kosmische eenheid met het Al wat is ervaren. Voor veel ‘getemde’ vrouwen betekent dit eerste overigens, dat ze ook hun wilde vuur en de kracht van boosheid weer in hun leven toe moeten laten.

4. Het vrouwelijke stroomt (als water) en hoeft niet actief op zoek te gaan. Het mannelijke structureert, ontleedt en stelt regels op (bijvoorbeeld aanwijzingen voor de kenmerken waaraan iets moet voldoen, of het nu om poëzie gaat of het aantal keren dat een taoïstische oefening gedaan moet worden), het vrouwelijke gaat veel meer met de flow mee en kan uiteindelijk nooit helemaal ingedamd worden (zij komt dan vanzelf weer terug als oerkracht, Lilith, boze feeks of hoe men deze in welke traditie dan ook wil noemen). Veel vrouwelijke oerwijsheid is juist vanwege dit dynamische aspect nooit op schrift gesteld, omdat het schrift de neiging heeft tot vastleggen, statisch maken van wat oorspronkelijk dynamisch is. Vandaar dat de ultieme verbinding met het oervrouwelijke voornamelijk via de intuïtie en de orale traditie gemaakt kan worden (met name de mythische, omdat de betekenis zich daarvan voortdurend ontvouwt en nooit helemaal laat vastleggen).

5. Het taoïsme kan ons westerlingen helpen het lichamelijke vrouwelijke haar schoonheid en bekoring terug te geven. Platte woorden als ‘kut’ en ‘lul’ degraderen de heiligheid van het lichaam, dat hiermee zijn oorspronkelijke wijding als tempel van het leven verliest. Omdat woorden klanken vormen waarmee energie in beweging gebracht wordt, kunnen woorden als ‘lotusbloem’, ‘bloemhart’, ‘pioen’ ‘jade grot’, ‘jade fontein’ en ‘hemels paleis’ vrouwen helpen een positievere en intiemere relatie met hun eigen lichaam te verkrijgen. Een eerste belangrijke stap om de pornoficatie van en de visie op het vrouwenlichaam als lustobject een halt toe te roepen.

6. Het taoïsme ziet het hele universum als voortdurend samenspel tussen yin en yang. Het onderkent het vrouwelijke als bron waar alles mee begint en poort waar alles uiteindelijk naar terugkeert. Daar waar vele tradities of de interpretaties ervan de neiging hebben het vrouwelijke ondergeschikt te maken aan het mannelijke, ziet het taoïsme het vrouwelijke als even belangrijk en in sommige taoïstische tradities zelfs als krachtiger en belangrijker dan het kosmische yang. Omdat yang ‘uitgaande energie’ is en daardoor in de wereld vaker gezien en gewaardeerd wordt, blijft de kracht van yin (die inwaarts gericht is) veelal onopgemerkt. Het is echter een belangrijk gegeven dat veel mannelijke taoïstische meesters uit het verleden door vrouwen onderwezen zijn, zoals bijvoorbeeld de beroemde Gele Keizer, die zijn lessen over (seksuele) alchemie van vrouwen ontving. Vrouwen worden hier gezien als de hoeders van seksuele en lichamelijke kennis.

7. Omdat het lichaam en de seksualiteit buitengewoon belangrijk zijn voor het vrouwelijke pad naar zelfverwerkelijking, en deze twee aspecten juist in onze christelijke samenleving eeuwenlang onderdrukt zijn, kunnen taoïstische oefeningen bijdragen aan het herstel van deze verbinding en zo de (spirituele) ontwikkeling van vrouwen bevorderen. Ik vraag me af of er een gedetailleerdere en uitgebreidere bron bestaat met informatie over de werking van het menselijke lichaam, de inwerking der elementen hierop, de stroom van de energiebanen en de gezondheid der organen dan het taoïsme. Hiermee staat het aan de wieg van de traditionele Chinese geneeskunde, en heeft het een gezondheidstraditie die veel ouder is dan de westerse geneeskunde. Het kan een feest der herkenning zijn wanneer je als vrouw weer bezig gaat met kruiden e.d., iets wat vrouwen overal ter wereld duizenden jaren lang gedaan hebben.

8. We leven in een tijd waarin we ons langzaamaan ontdoen van dogma’s en inprenting door religieuze of bestuurlijke instanties. Het taoïsme zegt niet: ‘dit of dat moet je doen’, maar helpt veel meer te verwelkomen –te ontvangen- wat zich voor je aandient en hiermee tevreden te zijn. Het brengt je in contact met je ontvangende (vrouwelijke) kant als middel om in het ‘midden’ te komen. Een voorbeeld: wanneer je een gevoel of emotie voelt opkomen, hoef je deze niet te onderdrukken, maar laat je hem opkomen terwijl je van binnen een dubbele houding probeert te betrachten: je persoonlijke, individuele ik mag geraakt worden en dit helemaal doorvoelen (graag zelfs, daar word je als mens empathischer en wijzer door), terwijl je andere, ‘hemelse’ ik er kalm, rustig en tevreden onder blijft, en het gevoel en de emotie daarna gewoon weer loslaat.

9. Zowel vrouwen die hun erotische en vrouwelijke kracht willen cultiveren als vrouwen die rustig en kalm willen leren blijven te midden van hun emoties (of die deze willen leren transformeren) zullen baat hebben bij bekende taoïstische oefeningen als de Innerlijke Glimlach en de Helende Klanken. Deze (en andere oefeningen) zijn in vele boeken en op internet terug te vinden. Ik raad echter vrouwen, die zich meer in deze oefeningen willen verdiepen, aan om bijtijds een goede tao-instructeur of –instructrice in de arm te nemen. Elk lichaam reageert anders, elk innerlijk transformatieproces brengt ‘oude rommel’ omhoog die vervolgens verwerkt moet worden en ook zijn er vrouwen, wier lichamelijke en innerlijke ontwikkeling juist tegengewerkt of niet voldoende ondervangen wordt door een te rigide vasthouden aan de informatie op schrift.