Oude godinculturen rond de Donau
Ook in ons eigen Europa kennen we zeer oude culturen die matriarchaal of matrilineair (de lijn van de moeder volgend) georganiseerd waren. Deze culturen kenden een levendige Grote Godin- en natuurreligie, waarbij vruchtbaarheid, oogsten en heilige huwelijken een belangrijke rol speelden.
Wat fascinerend is aan deze oude culturen (de Vincacultuur, de Lengyelcultuur en de Tiszacultuur), is dat ze rond de Donau en de Tisza (een rivier in Hongarije) gevestigd waren vóórdat de Indo-Europese stammen het Europese vasteland binnenkwamen. In Servië, Hongarije en Roemenië (Transsylvanië) en ook daaromheen zijn duizenden beeldjes opgegraven die vrouwelijke figuren uitbeelden, sommige daarvan hoogzwanger, andere met kind, weer andere afgebeeld in gezelschap van een mannelijke partner. Ook stellen vele beeldjes priesteressen voor (o.a. slangenpriesteressen). De mannelijke partners, die doorgaans kleiner afgebeeld worden, drukken mogelijk het verhaal van de jonge (koren)god-minnaar uit, die ieder jaar sterft en opnieuw geboren wordt (hetzelfde zien we bij de geliefden van Aphrodite, Isjtar en Inanna in het Midden-Oosten). Het is zeer goed mogelijk, aldus Annine van der Meer, dat het rituele heilige huwelijk ook in deze regio plaatsvond (een priesteres paart met een uitverkorene om de jaarlijkse cyclus van vruchtbaarheid en weelderige oogst uit te drukken).
Behalve menselijke figuren zijn er ook veel attributen opgegraven van vaatwerk, potten, vazen, altaren en miniatuurtempels. De culturen waren in hoge mate religieus georiënteerd en vele voorwerpen werden gebruikt voor rituelen.
Tezamen met de voorwerpen en beeldjes werd ook een oud spijkerschrift gevonden, dat wetenschappers tot op heden nog niet hebben kunnen ontcijferen. Een paar jaar geleden stuitte ik in Hongarije op een zeer interessant boekje van de archeologe Zsófia Torma, “Sumér nyomok Erdélyben” (Soemerische sporen in Transsylvanië, zo’n honderd jaar geleden geschreven, toen Transsylvanië nog bij Hongarije hoorde). In dit boekje trekt zij parallellen tussen dit oud-Europese schrift en het Soemerische schrift. Intussen raken onderzoekers steeds meer overtuigd dat het oud-Europese schrift mogelijk zelfs het Soemerische pre-dateert. De verschillende theorieën zijn niet onomstreden, maar vast staat wél dat de Vinca-, Lengyel- en Tiszaculturen zeer op het vrouwelijke gericht waren. Toen de Indo-Europese stammen rond 4500 v. Chr. Europa binnentrokken, delfden deze vrouwgerichte culturen uiteindelijk het onderspit. De nieuwe stammen (de Koerganvolken genoemd) waren gericht op strijd en oorlog en ook draaide het bij hen om sterke mannelijke leiders. Vrouwen telden nauwelijks mee. De Koergans danken hun naam aan het Russische woord voor heuvel (‘koergan’), omdat zij hun doden in grafheuvels begroeven.
Wie echter met het hart open en de intuïtie gespitst door o.a. Hongarije reist, kan nog altijd het oorspronkelijke lied van de ‘Donaustammoeders’ (en van de moeders van de andere rivieren) opvangen. In deze streken heerst nog altijd een rijke folkloretraditie waarin vrouwen de mysteriën van het leven en de dood kennen, en waarin de vrouwelijke ‘geheime’ kennis ontzag inboezemt bij zowel mannen als vrouwen. Hier zijn de oudere vrouwen nog altijd de inwijdsters van jonge geliefden. Hun via het bloed en de botten doorgegeven kennis en wijsheid zijn als draden verweven in hun dansen en liederen. Zo bestaan er speciale begrafenisvrouwen, die overgangsliederen zingen waarin magische wezens (bijvoorbeeld feeën) worden aangeroepen om de ziel van de overledene veilig naar de Andere Wereld te brengen:
“Then, by a sweet fountain,
You’ll meet an old fairy
With a pen in one hand,
And paper in the other.
You shall beseech her
To write well about you . . . “*
De oude godinnenculturen van Europa, waarin de Godin en haar geliefde minnaar-zoon geëerd worden, zijn bij lange na niet vergeten door diegenen die haar traditie in hun folklore hebben weten vast te houden. Het is pas nu dat wij –het wetenschappelijk georiënteerde westen- ons er opnieuw voor open stellen…
Afbeeldingen: het oude spijkerschrift en beeldjes uit o.a. de Vincacultuur, Lengyelcultuur
*geciteerd van http://cariferraro.com/library/sacred-script/
Bronnen:
Annine van der Meer, “Van Venus tot Madonna”, blz. 145-168.
http://www.ancient-origins.net/…/danube-valley-civilisation…
Torma Zsófia, “Sumér nyomok Erdélyben”, Budapest 2008.